Αθήναιον

I

Ορεινός οικισμός (υψόμ. 700 μ., 149 κάτ.) στην πρώην επαρχία Μαντινείας του νομού Αρκαδίας. Βρίσκεται στα δυτικά των πηγών του Αλφειού, κοντά στα σύνορα με την πρώην επαρχία Μεγαλόπολης. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Βαλτετσίου.

II

Τοπωνύμια της αρχαιότητας.

1. Λόφος του Ακράγαντα της Σικελίας.

2. Θέση όπου είχε χτιστεί αρχικά η πόλη της Εφέσου και όπου υπήρχε ιερό της Αθηνάς. Αργότερα, όταν οικοδομήθηκαν τα τείχη της Εφέσου, το Α. έμεινε απ’ έξω.

3. Αρχαίο φρούριο στα σύνορα μεταξύ Θεσσαλίας και Αθαμανίας. Το είχε καταλάβει ο Φίλιππος Ε’ της Μακεδονίας το 189 π.Χ. για να καταστείλει τη στάση των Αθαμάνων. Διατηρείται σήμερα σε σχετικά καλή κατάσταση. Υπήρχε στο φρούριο αρχαίο ιερό της Αθηνάς, που του έδωσε και την ονομασία του.

4. Αρκαδικόν. Οχυρή θέση στα σύνορα μεταξύ Λακωνίας και Αιγύτιδας, πιθανότατα στο βουνό που ονομάζεται σήμερα Τσίμπαρο. Εκεί, ο Κλεομένης είχε χτίσει ένα φρούριο, που κατελήφθη αργότερα από τον Αντίγονο Δώσωνα και έπειτα από τον Σπαρτιάτη Λυκούργο (220 π.Χ.).Οι Σπαρτιάτες, που φοβήθηκαν πως ο Φίλιππος Ε’ θα χρησιμοποιούσε το φρούριο ως οχυρό εναντίον της Λακωνικής, το κατεδάφισαν το 217 π.Χ.

III

Σχολή που ίδρυσε στη Ρώμη ο αυτοκράτορας Αδριανός και της έδωσε τιμητικά την ονομασία της πόλης των Αθηνών. Ήταν ένα είδος πανεπιστημίου, όπου διδάσκονταν η ρητορική, η γραμματική, η φιλοσοφία, τα νομικά κλπ., και τις διαλέξεις του οποίου παρακολουθούσαν κάποτε και οι ίδιοι οι αυτοκράτορες. Το Α. λειτουργούσε μέχρι τον 5ο αι. μ.Χ.

Με την επωνυμία Α. εμφανίστηκαν στους νεότερους χρόνους πολλές οργανωμένες πνευματικές και ευρύτερα πολιτιστικές δραστηριότητες. Σημαντικότερες μεταξύ τους είναι: α) τρία επιστημονικά και καλλιτεχνικά ιδρύματα στο Παρίσι, τα χρόνια της μεγάλης Γαλλικής επανάστασης (Δημοκρατικό Λύκειο, Λύκειο των τεχνών και Λύκειο των ξένων), β) η βιβλιοθήκη της Βοστόνης που ιδρύθηκε το 1807, γ) η μορφωτική λέσχη που ιδρύθηκε το 1824 στο Λονδίνο, από τον Γουόλτερ Σκοτ και τον Τόμας Μουρ και η λογοτεχνική και καλλιτεχνική επιθεώρηση που άρχισε να εκδίδεται το 1828, δ) το μέγαρο που ίδρυσε ο Γκαμπριέλ Εϊνάρ το 1864 στη Γενεύη για την εγκατάσταση της επιστημονικής Εταιρείας των τεχνών.

IV

Όνομα φιλολογικών περιοδικών.

1. Εκδιδόταν κάθε δύο μήνες από το 1872 έως το 1882 από επιτροπή λογίων υπό τη διεύθυνση των Στ. Κουμανούδη και Ε. Καστόρχη. Περιλάμβανε μελέτες γλωσσολογίας και αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

2. Αγγλικό περιοδικό (The Athenaeum) που ιδρύθηκε το 1828 από τον Τζέιμς Σιλκ Μπάκινγχαμ. Κυκλοφορούσε σε πολλές χώρες κάθε εβδομάδα από το 1828 έως το 1916, κάθε μήνα από το 1916 έως το 1919 και ύστερα πάλι κάθε εβδομάδα. Περιείχε φιλολογικά, επιστημονικά και καλλιτεχνικά θέματα.

3. Γερμανικό περιοδικό (Athenaum) που κυκλοφόρησε στο Βερολίνο από το 1798 έως το 1800. Ιδρύθηκε από τους αδελφούς Σλέγκελ και εκπροσωπούσε τη ρομαντική σχολή.